Rano-vizantijski grad na jugu Srbije Justiniana prima, poznat i kao Caričin grad, podigao je car Justinijan I (vladao od 527. do 565.), koji je izgradio i čuvenu Crkvu Svete mudrosti, kasnije džamiju, a danas muzej Aja Sofija u Istanbulu. To je arheološki lokalitet iz 6. veka i predstavlja jedan od najznačajnijih i najvećih vizantijskih gradova na Balkanu.
Justinijan je rešio da sazida grad koji će veličati njegovo ime u svom rodnom kraju, na ušću reke Caričine u Svinjaricu, na 30 kilometara od Leskovca i 7 k.Caričin Grad je podignut na mestu autohtone gradine Bederijane, a ovo potkrepljuju ostaci monumentalne bazilike sa autentičnim Justinijanovim monogramom i velika episkopska bazilika na akropoli.
U gradu je, pored profanih objekata, otkriveno i deset bazilika.
Podignut na blagim padinama koje se spuštaju od planine Radan ka leskovačkoj kotlini, Caričin Grad se prostire na platou od 42.000 kvadratnih metara.
Grad je bio važan crkveni, administrativni i vojni centar, sedište novoosnovane arhiepiskopije – Justiniana Prima. Bio je okružen bedemima, a pored spoljnih utvrđenja otkriveni su i unutrašnji bedemi koji grad dele na tri dela: Akropolj, Gornji i Donji.
Na najuzvišenijem mestu u gradu sagrađen je Akropolj – sedište crkvene uprave, a tu je otkrivena velika katedralna crkva sa tri apside, atrijumom i krstionicom, koja spada u red najmonumentalnijih spomenika vizantijske arhitekture na Balkanu. Otkrića poput carskih pečata i staklare jedinstvena su na ovim prostorima.
U središnjem delu ističe se centralni kružni trg gde se odvijao javni život grada, čije su ulice bile popločane pravougaonim krečnjačkim pločama i okružene radnjama sa pokrivenim tremovima i lučnim arkadama, gde su zanatlije nudile svoju robu.
Ostaci fortifikacija, ulica, bazilika, javnih i privatnih građevina, bedema, sistema vodosnabdevanja sa akvaduktom i velikom cisternom, ali i podni mozaici u luksuznim objektima čine ovaj lokalitet jednim od najznačajnijih spomenika antičke arhitekture i urbanizma. Blizu trga otkopana je trobrodna bazilika sa kriptom, a pronađeni su fragmenti podnog mozaika i fresaka. Jugoistočno od foruma bila je treća crkva, krstoobrazna bazilika sa atrijumom.
Spomenici crkvene i svetovne arhitekture po svojoj urbanističkoj postavci, mozaičkim podovima i dekorativnoj plastici, u potpunosti odgovaraju Prokopijevom opisu Justiniane Prime.
Posle čestih upada Avara i naseljavanja Slovena, oko 615. godine, grad napušta domaće stanovništvo. Život u gradu se gasi verovatno zbog požara ili zbog presecanja vodovoda u vreme poslednjih opsada.
Justiniana prima ili Caričin grad, kako su ga u narodu prozvali, budući da se verovalo da je car Justinian grad podigao iz ljubavi prema svojoj supruzi, carici Teodori, jedno je od najbolje očuvanih arheoloških nalazišta na ovim prostorima. On se nalazi van glavnih putnih tokova, a izvanredan položaj očuvao ga je od nemilosti vekova.
Jedinstveno otkriće predstavlja i zanimljiva ugaona kula koja je skrivala cisternu u kojoj se završavao akvadukt i iz koje je čitava Justiniana prima sistemom cevi dobijala vodu. Na Akropolju se nalazilo sedište crkvene uprave sa episkopskom bazilikom.
RTSova emisija: https://www.youtube.com/watch?v=1WmmjzBIdMw
Коментари
Постави коментар